Türk Hematoloji Derneği
Başlıklar

YENİ ORAL ANTİKOAGÜLAN İLAÇLAR İLE YAŞAMAK HASTA KILAVUZU

Yeni Oral Antikoagülan İlaçlar ile Yaşamak
Dabigatran (Pradaksa™), Rivaroksaban (Xarelto™), Apiksaban (Eliquis™)
Eğer varfarin (kumadin) reçetelendi ise lütfen kumadin ile yaşamak isimli rehberimize bakınız.

Yeni Oral Antikoagülan İlaçlar Nelerdir?

Yeni oral antikoagülan ilaçlar (YOAK) ya da sabit dozlu oral antikoagülan ilaçlar, ağızdan kullanılan ve kanın pıhtılaşma süresini uzatarak pıhtı oluşumu riskini azaltmayı hedefleyen yeni grup kan seyrelticilerdir. Kan dolaşımındaki pıhtılar inme, felç, bacaklarda ya da akciğerlerde tıkanıklığa sebep olabilecek ve ölümcül olabilecek tablolara neden olabilirler.
YOAK grubu içerisinde üç farklı ilaç değişik formlarda reçetelenebilir. Aşağıdaki tabloda size reçetelenmiş ilacı görebilirsiniz (Tablo 1).

Tablo 1
Dabigatran (Pradaksa) kapsül 75 mg
110 mg
150 mg
Rivaroksaban (Xarelto) tablet 10 mg
15 mg
20 mg
Apiksaban (Eliquis) tablet 2,5 mg
5 mg

Üç farklı YOAK grubu ilaç bulunmak ile birlikte üçü birbirinden farklıdır. Hekiminiz bu ilaçlardan yalnızca “birini” sizin ihtiyacınıza göre uygun olarak belirlemiş olacaktır.

Neden YOAK Alıyorum?

YOAK grubu ilaçlar aşağıdaki hastalıklardan biri bulunduğunda reçetelenir:

Atriyal fibrillasyon (AF): AF kalp ritmindeki düzensizlik nedeni ile kalpte pıhtı oluşumuna ve bunun beyin ya da diğer organlara gönderilmesi ile sonuçlanabilecek bir hastalıktır. Felç ya da inme gibi sonuçlar doğurabilir. YOAK grubu ilaçlar ile bu pıhtı oluşumunun riskini azaltmak hedeflenir.

Kalça ya da diz protez cerrahisi: Hareketsiz kalmak kanın daha kolay pıhtılaşmasına yol açabilir. Bu nedenle özellikle ortopedi cerrahisi olmuş kişilerin tekrar normal hareketli hayatlarına dönene dek kan seyreltici kullanması gereklidir.

Derin ven trombozu: Sıklıkla bacak damarlarında görülür.

Pulmoner ya da akciğer embolisi: Vücutta oluşan bir pıhtının akciğere ulaşarak akciğer damarlarını tıkamasıdır.

İlacımı Nasıl Almalıyım?

Hekiminizin reçetesini kontrol edin.
İlacınızı her gün aynı saatte almaya özen gösterin.
Günde bir kez reçete edildi ise sabah ya da akşam, hangi saatte almanız kolay olacak ise o saatte alın.
Günde iki kez reçete edildi ise 12 saat ara vererek almaya özen gösterin.
Aşağıdaki tabloda ilaçlar ve reçetelenme kuralları belirtilmiştir. Hekiminizin reçetesine bakarak size önerilen kullanımı bulun ve işaretleyin (Tablo 2).

Tedavinizin Süresi ve YOAK Tedavisinin Kesilmesi
Hekiminiz size tedavinin ne kadar süreceğini ve ne zaman kesebileceğinizi belirtecektir.
Tedavinizin süresi, hastalığınıza ve risk faktörlerinize göre belirlenir. İlacınızı hekiminizin önerisi olmaksızın kesmeyiniz.
Atriyal fibrillasyon: Hekiminizin tavsiyesine göre, belirleyeceği sürece almalısınız.
Kalça protezi cerrahisi: Genel yaklaşımda tedavi süresi 28-35 gündür.
Diz protezi cerrahisi: Genel yaklaşımda tedavi süresi 10-15 gündür.

Tablo 2
Teşhisiniz Doz kuralı Ek bilgi
Dabigatran (Pradaksa)
Atriyal fibrillasyon Günde iki kez Aç ya da tok alabilirsiniz. İlacı kırmayınız. Bütün halde ve bol su ile yutunuz.
İlaçları haftalık ilaç kutularına koymak amacı ile mevcut paketinden çıkartmayınız. Paketli olarak saklayınız.
Kalça ya da diz protez cerrahisi Günde bir kez
Apiksaban (Eliquis)
Atriyal fibrillasyon Günde iki kez Aç ya da tok alabilirsiniz.
Kalça ya da diz protez cerrahisi Günde iki kez
Rivaroksaban (Xarelto)
Atriyal fibrillasyon Günde bir kez Aç ya da tok alabilirsiniz
Kalça ya da diz protez cerrahisi Günde bir kez
Tromboz Tedavisi İlk 3 hafta ise günde iki kez, takip eden süreçte günde bir kez

Derin ven trombozu ve pulmoner emboli: Tedavi süresini hekiminiz belirleyecektir.

YOAK ve Tedavinin Takibi
Varfarinin aksine YOAK kullanımı sırasında uluslararası düzeltme oranı takibi yapılmaz. Ancak belirli aralıklar ile böbrek fonksiyonlarınızın takibi gereklidir.
YOAK tedavisine başlamadan önce:
- En az yılda bir, eğer 75 yaş üzeri iseniz ya da böbrek hastalığınız var ise daha sık olarak,
- Susuz kaldığınızda ya da böbreklerinizde yeni bir hastalık geliştiğinde daha sık olarak böbrek fonksiyonlarınızın takibi gereklidir.

Doz Atlama/Unutma Durumunda
Doz atlama yapmayınız.
Unuttuğunuz takdirde çift doz almayınız.

Eğer YOAK ilacınızı günde bir kez alıyor iseniz ve unuttuysanız:
- On iki saatten kısa süre içerisinde unuttuysanız hemen alınız.
- On iki saatten uzun süre içerisinde unuttuysanız hemen almayınız. Bir sonraki alma zamanınızı bekleyiniz ve bir sonraki dozda çift doz almayınız.

Eğer YOAK ilacınızı günde iki kez alıyor iseniz ve tek dozunu unuttuysanız:

- Altı saatten kısa süre içerisinde unuttuysanız hemen alınız.
- Altı saatten uzun süre içerisinde unuttuysanız hemen almayınız. Bir sonraki alma zamanınızı bekleyiniz ve bir sonraki dozda çift doz almayınız.
Birden fazla dozu atladı iseniz hekiminize başvurunuz.

Diğer İlaçlar
Size YOAK reçetelendiğinde hekiminize almakta olduğunuz diğer ilaçları vitamin ve destek tedaviler dahil olmak ile birlikte belirtiniz. YOAK almakta iken başka bir hekim size reçete yazacak ise kendisine YOAK aldığınızı söylemelisiniz.

Aşağıdaki tabloda belirtilen ilaçlar ile YOAK kullanımında özellikle dikkat edilmelidir (Tablo 3).

Tablo 3
İlaç tipi İlaç ismi
Mantar tedavisi Ketokonazol, itrakonazol, vorikonazol, posakonazol
HIV tedavisi Lopinavir, ritonavir, sakinavir
Bağışıklık sistemi tedavileri Siklosporin, takrolimus
Hipertansiyon ya da atriyal fibrilasyon tedavileri Verapamil (sadece dabigatran için)
Pıhtılaşma önleyiciler Varfarin, enoksaparin, dalteparin, klopidogrel, ticagrelor, prasugrel, aspirin
Ağrı kesici ateş düşürücüler Aspirin, ibuprofen, naproksen, diklofenak, meloksikam, selekoksib
Atriyal fibrillasyon Amiodaron, diltiazem
Antibiyotikler Klaritromisin, rifampisin
Bitkisel tedaviler St. John’s wort
Epilepsi tedavisi Karbamazepin, fenitoin

Bu liste dışında yer alan ilaçlar için hekiminiz ve eczacınıza başvurun.

Alkol
Alkol kullanımı YOAK ile etkileşebilir ve kanama riskini arttırır.

YOAK ve Kanama

Kanama durumunda en yakın acil servise başvurmalı ve YOAK almakta olduğunuzu belirtmelisiniz.

Tüm kan seyrelticilerde olduğu gibi, kanama YOAK grubu ilaçların en önemli istenmeyen etkisidir. Ancak bu grup ilaçların antidotu (panzehiri) bulunmamaktadır.

Hekiminizin önerdiği disiplinde ilacınızı kullanmak kanama riskini azaltır.

Bunun yanında unutmamanız gereken durumlar:
- Kanama olduğunda ne yapacağını bilmek,
- Diğer hekimlere ve diş hekimlerine YOAK kullandığını belirtmek,
- Ciddi yaralanmaya yol açabilecek spor ve hareketlerden kaçınmak,
- Kanama halinde başvurulan hekim ve merkeze YOAK kullanmakta olduğunu belirtmek sürecin kolay atlatılmasına yardımcı olacaktır.

Takip etmeniz gereken bulgular neler olabilir?
- Uzun süren burun kanaması, dişeti kanaması uzamış adet kanaması,
- Travma olmadan büyük morluklar olması,
- Kırmızı ya da kahverengi idrar,
- Kırmızı ya da siyah (katran renginde) dışkılama,
- Öksürük ile kan gelmesi,
- Kusma ile kan gelmesi,
- Şiddetli baş ağrısı ya da denge bilinç değişiklikleri.

Ne yapmalıyım?
Derhal hekiminize ya da en yakın acil servise başvurmalı ve YOAK almakta olduğunuzu belirtmelisiniz.

Cerrahi Müdehaleler ve Diş Tedavileri

YOAK almakta iken normalden daha fazla kanama gelişmesi beklenir. Eğer basit diş müdahaleleri ya da basit deri cerrahisi olacak iseniz YOAK ilacınızı kesmeyiniz. Diğer girişimsel işlemlerde (endoskopi ve kolonoskopi dahil) YOAK ilacınızı reçeteleyen hekiminize başvurmalı ve önerilerini yazılı olarak almalısınız.

YOAK ilacınızı hekiminizin bilgisi olmadan kendi başınıza kesmeyiniz. Girişimsel işlemleri hekimlerinizin yazışması ve YOAK ilacınızı reçeteleyen hekiminizin bilgisi dahilinde önlemler alındığında güvenle yaptırabilirsiniz.

Acil cerrahi girişimlerde cerrahınıza YOAK almakta olduğunuzu mutlaka belirtiniz.

İstenmeyen Etkiler/Yan Etkiler
Aşağıdaki bulgular varlığında derhal en yakın acil servise ya da YOAK ilacınızı reçeteleyen hekiminize başvurunuz:
- Alerji bulguları (kaşıntı kızarıklık ve döküntü, nefes almakta güçlük),
- Deride sararma, göz aklarında sararma,
- Kanama,
- Özel durumlar ve uyarılar.

Aşağıdaki durumların varlığında YOAK ilaçları size uygun olmayabilir, hekiminize iletiniz:
- Kontrolsüz yüksek tansiyon, karaciğer ve böbrek hastalığı,
- Yapay kalp kapağı protezi (özellikle metal kapaklar),
- Yeni cerrahi geçirmek (özellikle beyin, omurilik ya da göz),
- Tekrarlayan ya da yeni kanama öyküsü (mide ülseri gibi).

Gebelik ve Emzirme

YOAK grubu ilaçların kullanımı gebelik ya da emzirme döneminde önerilmez. Gebelik planlıyor iseniz hekiminize bu durumu bildirmeniz gereklidir.

Saklama

İlaçları alana dek mevcut paketleri içerisinde tutmanız gereklidir. Tabletler ve kapsüller orijinal paketlerinden haftalık ilaç kutularına aktarılmamalıdır. Oda ısısında ve kuru bir ortamda saklanması önerilir. İlaçları banyoda ya da lavabo gibi neme yakın bölgelerde saklamayınız. Cam önü ya da araba içerisinde saklamayınız.
Çocukların ulaşabileceği yerlerden uzak tutunuz.

 


 Sayfayı yazdır
 
2022 Türk Hematoloji Derneği
LookUs & OnlineMakale