YENİ ORAL ANTİKOAGÜLAN İLAÇLAR İLE YAŞAMAK HASTA KILAVUZU

Yeni Oral Antikoagülan İlaçlar ile Yaşamak
Dabigatran (Pradaksa™), Rivaroksaban (Xarelto™), Apiksaban (Eliquis™)
Eğer varfarin (kumadin) reçetelendi ise lütfen kumadin ile yaşamak isimli rehberimize bakınız.

Yeni Oral Antikoagülan İlaçlar Nelerdir?

Yeni oral antikoagülan ilaçlar (YOAK) ya da sabit dozlu oral antikoagülan ilaçlar, ağızdan kullanılan ve kanın pıhtılaşma süresini uzatarak pıhtı oluşumu riskini azaltmayı hedefleyen yeni grup kan seyrelticilerdir. Kan dolaşımındaki pıhtılar inme, felç, bacaklarda ya da akciğerlerde tıkanıklığa sebep olabilecek ve ölümcül olabilecek tablolara neden olabilirler.
YOAK grubu içerisinde üç farklı ilaç değişik formlarda reçetelenebilir. Aşağıdaki tabloda size reçetelenmiş ilacı görebilirsiniz (Tablo 1).

Neden YOAK Alıyorum?

YOAK grubu ilaçlar aşağıdaki hastalıklardan biri bulunduğunda reçetelenir:

Atriyal fibrillasyon (AF): AF kalp ritmindeki düzensizlik nedeni ile kalpte pıhtı oluşumuna ve bunun beyin ya da diğer organlara gönderilmesi ile sonuçlanabilecek bir hastalıktır. Felç ya da inme gibi sonuçlar doğurabilir. YOAK grubu ilaçlar ile bu pıhtı oluşumunun riskini azaltmak hedeflenir.

Kalça ya da diz protez cerrahisi: Hareketsiz kalmak kanın daha kolay pıhtılaşmasına yol açabilir. Bu nedenle özellikle ortopedi cerrahisi olmuş kişilerin tekrar normal hareketli hayatlarına dönene dek kan seyreltici kullanması gereklidir.

Derin ven trombozu: Sıklıkla bacak damarlarında görülür.

Pulmoner ya da akciğer embolisi: Vücutta oluşan bir pıhtının akciğere ulaşarak akciğer damarlarını tıkamasıdır.

İlacımı Nasıl Almalıyım?

Hekiminizin reçetesini kontrol edin.
İlacınızı her gün aynı saatte almaya özen gösterin.
Günde bir kez reçete edildi ise sabah ya da akşam, hangi saatte almanız kolay olacak ise o saatte alın.
Günde iki kez reçete edildi ise 12 saat ara vererek almaya özen gösterin.
Aşağıdaki tabloda ilaçlar ve reçetelenme kuralları belirtilmiştir. Hekiminizin reçetesine bakarak size önerilen kullanımı bulun ve işaretleyin (Tablo 2).

Tedavinizin Süresi ve YOAK Tedavisinin Kesilmesi
Hekiminiz size tedavinin ne kadar süreceğini ve ne zaman kesebileceğinizi belirtecektir.
Tedavinizin süresi, hastalığınıza ve risk faktörlerinize göre belirlenir. İlacınızı hekiminizin önerisi olmaksızın kesmeyiniz.
Atriyal fibrillasyon: Hekiminizin tavsiyesine göre, belirleyeceği sürece almalısınız.
Kalça protezi cerrahisi: Genel yaklaşımda tedavi süresi 28-35 gündür.
Diz protezi cerrahisi: Genel yaklaşımda tedavi süresi 10-15 gündür.

Derin ven trombozu ve pulmoner emboli: Tedavi süresini hekiminiz belirleyecektir.

YOAK ve Tedavinin Takibi
Varfarinin aksine YOAK kullanımı sırasında uluslararası düzeltme oranı takibi yapılmaz. Ancak belirli aralıklar ile böbrek fonksiyonlarınızın takibi gereklidir.
YOAK tedavisine başlamadan önce:
- En az yılda bir, eğer 75 yaş üzeri iseniz ya da böbrek hastalığınız var ise daha sık olarak,
- Susuz kaldığınızda ya da böbreklerinizde yeni bir hastalık geliştiğinde daha sık olarak böbrek fonksiyonlarınızın takibi gereklidir.

Doz Atlama/Unutma Durumunda
Doz atlama yapmayınız.
Unuttuğunuz takdirde çift doz almayınız.

Eğer YOAK ilacınızı günde bir kez alıyor iseniz ve unuttuysanız:
- On iki saatten kısa süre içerisinde unuttuysanız hemen alınız.
- On iki saatten uzun süre içerisinde unuttuysanız hemen almayınız. Bir sonraki alma zamanınızı bekleyiniz ve bir sonraki dozda çift doz almayınız.

Eğer YOAK ilacınızı günde iki kez alıyor iseniz ve tek dozunu unuttuysanız:
- Altı saatten kısa süre içerisinde unuttuysanız hemen alınız.
- Altı saatten uzun süre içerisinde unuttuysanız hemen almayınız. Bir sonraki alma zamanınızı bekleyiniz ve bir sonraki dozda çift doz almayınız.
Birden fazla dozu atladı iseniz hekiminize başvurunuz.

Diğer İlaçlar
Size YOAK reçetelendiğinde hekiminize almakta olduğunuz diğer ilaçları vitamin ve destek tedaviler dahil olmak ile birlikte belirtiniz. YOAK almakta iken başka bir hekim size reçete yazacak ise kendisine YOAK aldığınızı söylemelisiniz.

Aşağıdaki tabloda belirtilen ilaçlar ile YOAK kullanımında özellikle dikkat edilmelidir (Tablo 3).

Bu liste dışında yer alan ilaçlar için hekiminiz ve eczacınıza başvurun.

Alkol
Alkol kullanımı YOAK ile etkileşebilir ve kanama riskini arttırır.

YOAK ve Kanama

Kanama durumunda en yakın acil servise başvurmalı ve YOAK almakta olduğunuzu belirtmelisiniz.

Tüm kan seyrelticilerde olduğu gibi, kanama YOAK grubu ilaçların en önemli istenmeyen etkisidir. Ancak bu grup ilaçların antidotu (panzehiri) bulunmamaktadır.

Hekiminizin önerdiği disiplinde ilacınızı kullanmak kanama riskini azaltır.

Bunun yanında unutmamanız gereken durumlar:
- Kanama olduğunda ne yapacağını bilmek,
- Diğer hekimlere ve diş hekimlerine YOAK kullandığını belirtmek,
- Ciddi yaralanmaya yol açabilecek spor ve hareketlerden kaçınmak,
- Kanama halinde başvurulan hekim ve merkeze YOAK kullanmakta olduğunu belirtmek sürecin kolay atlatılmasına yardımcı olacaktır.

Takip etmeniz gereken bulgular neler olabilir?
- Uzun süren burun kanaması, dişeti kanaması uzamış adet kanaması,
- Travma olmadan büyük morluklar olması,
- Kırmızı ya da kahverengi idrar,
- Kırmızı ya da siyah (katran renginde) dışkılama,
- Öksürük ile kan gelmesi,
- Kusma ile kan gelmesi,
- Şiddetli baş ağrısı ya da denge bilinç değişiklikleri.

Ne yapmalıyım?
Derhal hekiminize ya da en yakın acil servise başvurmalı ve YOAK almakta olduğunuzu belirtmelisiniz.

Cerrahi Müdehaleler ve Diş Tedavileri

YOAK almakta iken normalden daha fazla kanama gelişmesi beklenir. Eğer basit diş müdahaleleri ya da basit deri cerrahisi olacak iseniz YOAK ilacınızı kesmeyiniz. Diğer girişimsel işlemlerde (endoskopi ve kolonoskopi dahil) YOAK ilacınızı reçeteleyen hekiminize başvurmalı ve önerilerini yazılı olarak almalısınız.

YOAK ilacınızı hekiminizin bilgisi olmadan kendi başınıza kesmeyiniz. Girişimsel işlemleri hekimlerinizin yazışması ve YOAK ilacınızı reçeteleyen hekiminizin bilgisi dahilinde önlemler alındığında güvenle yaptırabilirsiniz.

Acil cerrahi girişimlerde cerrahınıza YOAK almakta olduğunuzu mutlaka belirtiniz.

İstenmeyen Etkiler/Yan Etkiler
Aşağıdaki bulgular varlığında derhal en yakın acil servise ya da YOAK ilacınızı reçeteleyen hekiminize başvurunuz:
- Alerji bulguları (kaşıntı kızarıklık ve döküntü, nefes almakta güçlük),
- Deride sararma, göz aklarında sararma,
- Kanama,
- Özel durumlar ve uyarılar.

Aşağıdaki durumların varlığında YOAK ilaçları size uygun olmayabilir, hekiminize iletiniz:
- Kontrolsüz yüksek tansiyon, karaciğer ve böbrek hastalığı,
- Yapay kalp kapağı protezi (özellikle metal kapaklar),
- Yeni cerrahi geçirmek (özellikle beyin, omurilik ya da göz),
- Tekrarlayan ya da yeni kanama öyküsü (mide ülseri gibi).

Gebelik ve Emzirme

YOAK grubu ilaçların kullanımı gebelik ya da emzirme döneminde önerilmez. Gebelik planlıyor iseniz hekiminize bu durumu bildirmeniz gereklidir.

Saklama

İlaçları alana dek mevcut paketleri içerisinde tutmanız gereklidir. Tabletler ve kapsüller orijinal paketlerinden haftalık ilaç kutularına aktarılmamalıdır. Oda ısısında ve kuru bir ortamda saklanması önerilir. İlaçları banyoda ya da lavabo gibi neme yakın bölgelerde saklamayınız. Cam önü ya da araba içerisinde saklamayınız.
Çocukların ulaşabileceği yerlerden uzak tutunuz.